Құрғақшылық, сондай-ақ, жанар-жағармай мен электр энергиясына бағаның өсуі ауыл шаруашылығы өнімдерінің бағасын арттырады. LS-ке бұл пікірдi сала мамандары айтты.
Қазақстанның астық одағының өкілі Евгений Қарабановтың айтуынша, Қазақстандағы ағымдағы құрғақшылық дәнді және жем-шөп дақылдарының түсіміне теріс әсер етеді.
"Алғашқы болжамдар оптимистік емес, қорытынды жасауға әлі ерте. Жақында Қазақстанның солтүстігінде жаңбыр жауды, жағдай өзгеруі мүмкін. Әзірге Қазақстанға қатысты әлемдік сарапшылардың болжамы 1,3 млн тоннаға төмендеп, биыл 12,5 млн тоннаға жетті", – деп атап өтті Қарабанов.
LS сұхбаттасушысы 2019 жылдан бастап Қазақстанда құрғақшылық проблемалары үш жыл бойы туындап келе жатқанын қосты.
"Мемлекет астық қорының көмегімен оның салдарын жоюы керек. Азық-түлік корпорациясы астық аз болған және баға көтерілген сәттерде бағаны шектей отырып, ішкі нарыққа қорлардан интервенция жасай алады. Қазір олардың Қазақстанның сұранысын толық қанағаттандыру үшін төрт айлық қоры бар", – деп кеңес берді ол.
Қарабановтың айтуынша, астық бағасының өсуі сөзсіз, өйткені құрғақшылықтан басқа, жанар-жағармай, қосалқы бөлшектер мен жабдықтар, электр энергиясының құны өсуде. Спикер ағымдағы жылы фермерлердің шығындары 20-25%- ға өскенiн айтты.
"Өнім қымбаттайды, бұған фермерлер кінәлі болмайды. Бізде бағаны қалыптастырудың нарықтық тетігі бар. Бұл ретте мемлекет тамақ өнімдері құнының өсуін шектеуге тырысады, бірақ оны ЖЖМ-ге қатысты жасамайды. Еркін нарық барлық жерде болуы керек. Немесе субсидия қажет, әсіресе құрғақшылықтан зардап шеккен фермерлер. Мемлекет тарапынан несиелерді ұзарту және түрлі бағдарламаларға қол жеткізу түрінде көмек қажет болады. Мемлекет тарапынан сол азықтың арзандауы мал өсірушілерге жақсы болмақ", – деді Қарабанов.
Сонымен қатар, ет одағының басшысы Мақсұт Бақтыбаев биылғы жылы құрғақшылықтың салдарынан малдың жаппай қырылуы күтілмейтінін атап өтті. Дегенмен, азық бағасының қымбаттауы өнім бағасына әсер етпек.
"Азықтың жетіспеуіне байланысты көтерме саудагерлер мал етін жаппай сататын болады, соның салдарынан тамыз бен қараша аралығында 100-200 теңгеге арзандайтын болады. Жыл соңында фермерлер азық-түліктің қымбаттауынан шығындарды өтей бастайды, соның салдарынан бағаның инфляция деңгейінен 10-15%-ға дейін күрт өсуі мүмкін", – деп болжады Бақтыбаев.
Қазіргі уақытта LS сұхбаттасушысының айтуынша, сиыр етінің көтерме бағасы кг үшін 1,6-1,9 мың теңгені құрайды. Сонымен қатар, егер көтерме ет арзандап, қымбаттаса, бөлшек сауда тек қымбаттайды.
"Бағаның күрт өсуіне жол бермеу үшін форвардтық сатып алуларға көбірек көңіл бөлу, арзан несиеге қол жеткізуді жеңілдету және мал басын арттыру қажет, өйткені ет неғұрлым көп болса, соғұрлым арзан болады", – деп түйіндеді Бақтыбаев.
Сонымен қатар, Қазақстанда сәбіз бен картоптың бағасы 50%-ға қымбаттады.
