Қазақстанда бидайды автокөлікпен алты айға дейін әкелуге тыйым салынады. Бұл туралы LS-ке ауыл шаруашылығы министрлігінде хабарлады.
Ақпаратқа сәйкес, тиісті жоба қоғамдық талқылауда. Атап айтқанда, бұл шара тұқымдық бидайдан басқаларға алты айға дейін мерзімге енгізілмек. Министрлікте түсіндіргендей, бұл шешім соңғы бірнеше жылда бидайдың заңсыз әкелінуіне байланысты зардап шеккен жергілікті астық пен ұн нарығындағы қазіргі жағдайға байланысты.
Салалық қауымдастықтардың деректері бойынша, сұр импорт деп аталатын көлем жылына 1,5-2 млн тоннаға жетеді. Мемлекетке келтірілген жалпы шығын жыл сайын 5 500 млн мөлшерінде бағаланады.
Сонымен қатар, базарларға қатысушыларға сілтеме жасай отырып, министрлік контрабандалық астықтың едәуір бөлігі автокөлікпен әкелінетінін жеткізді. Атап айтқанда, әкелінген бидай қосылған құн салығы төленбей шаруа қожалықтарына ресімделеді және транзиттік тариф төлемей жасырын кері экспорт түрінде Ауғанстан мен Орталық Азия елдеріне жіберіледі.
"Бұл ретте ішкі нарықта бағаның төмендеуі байқалады. Мысалы, 2022 жылдың шілде айының басынан бастап бидайдың құны тоннасына 170-185 мың теңгеден 80-85 мың теңгеге дейін төмендеді", - деп хабарлады министрлікте.
Өткен жылдың қорытындысы бойынша соңғы 10 жылдағы ең жоғары өнім жиналды. 22 млн тонна дәнді және бұршақты дақылдар бастырылды, бұл бір жыл бұрынғымен салыстырғанда 35%-ға артық. Бидайдың жалпы өнімі 38,9%-ға артып, 16,4 млн тоннаны құрады.
Ауыл шаруашылығы министрлігі нарықты қолдау үшін 2022 жылдың қыркүйегінде астық экспортына барлық шектеулер алынып тасталғанын атап өтті. "Қазақстан темір жолы" деректері бойынша, 2022 жылдың қорытындысына сәйкес бастық баламасында 13,2 млн тоннадан астам астық пен ұн экспортталды, бұл 2021 жылмен салыстырғанда 46,7%-ға артық, оның ішінде 10 млн тонна астық. Сонымен қатар, статистика деректеріне сәйкес, 2023 жылғы 1 наурыздағы жағдай бойынша отандық нарықта 10,4 млн тонна көлемінде астықтың оң балансы қалыптасуда.
Бұған дейін, Павлодар облысына Ресей бидайы заңсыз әкелінбек болғаны хабарланған болатын. 2022 жылы шаруа қожалықтарының электрондық шот-фактураларды заңсыз жазып беру фактілері бойынша мәмілелер жалған деп танылып, 44,5 млрд теңге сомасына 45 талап-арыз жолданды. Сот барлық талаптарды қанағаттандырды.
