Энергетика министрлігі шағын мұнай өңдеу зауыттарынан (МӨЗ) төлқұжаттарды қайтарып ала бастады. Министрлікте LS-ке себептерін түсіндірді.
Бүгінгі таңда Қазақстанда 30-дан астам шағын МӨЗ бар. Олар мұнайды бастапқы өңдеу (атмосфералық айдау) технологияларын қолданады. Энергетика министрлігінің мәліметінше, оларда қайталама немесе терең өңдеу соның ішінде гидротазарту, изомерлеу, каталитикалық риформинг және каталитикалық крекинг сияқты технологиялары жоқ. Бұл К4 және К5 экологиялық класындағы жоғары сапалы мотор отындарын шектеп шығаруға мүмкіндік бермейді. Бұл өз алдына дайын өнімдегі күкірт мөлшерін рұқсат етілген нормаларға дейін азайтуды қажет етеді.
Кейбір шағын МӨЗ өндірісінің төлқұжаттарында бастапқы шикізатта күкірт көрсеткіштері жоғары болған кезде отынның осы класын (АИ-92, АИ-95, АИ-98, қысқы, жазғы, маусымаралық дизель отыны және т.б.) өндіру мәлімделді, ал кейбір зауыттарда бұл ақпарат жоқ.
"Азаматтардың өтініштері, БАҚ-тағы хабарламалар және құқық қорғау органдарының ақпараты бойынша, ұйымның стандарттары бойынша паспортталатын және бұл ретте фракциялық құрамның неғұрлым кең ауқымын қамтитын мұнай өнімдерін әкету жағдайлары жиілеп кетті. Осыған байланысты біз шағын МӨЗ-де бекітілген ұйымның стандарттарын, атап айтқанда, фракциялық құрамның сапа көрсеткіштерінің белгілі бір фракциялар үшін белгіленген қайнау температурасының интервалдарына сәйкестігі тұрғысынан қайта қарау бойынша жұмыс жүргізіп жатырмыз", -деп хабарлады энергетика министрлігінде.
Осының аясында министрлік азық-түлік себетін қолданылатын шағын МӨЗ технологияларына сәйкестендіру үшін өндіріс паспорттарын қайтарып алуды және қайта қарауды орынды деп санады.
Министрлікте сондай-ақ, өндіріс паспорттарын уақытылы қайтару және қайта қарау процесі адал жұмыс істейтін шағын МӨЗ-ге әсер етпейтініне сендірді.
Өндіріс паспорттарын қайта қарау процесі мұнай өңдеу және өндіріс баланстары бойынша есепті ақпаратты ішкі нарыққа ретке келтіруге, салық салынатын базаны жүйелеуге мүмкіндік береді деп күтілуде.
2023-2029 жылдарға арналған отын-энергетикалық кешенді дамыту тұжырымдамасында Кеден одағының техникалық регламентіне сәйкес 2025 жылға қарай талап етілетін өнімнің (автобензиндер, дизель және авиаотын, битум) кемінде 45% өнім шығару бойынша шағын МӨЗ үшін талаптарды қатаңдату көзделген*.
Шағын МӨЗ жұмыстарының тоқтау қаупін болдырмау үшін Министрлікте заңнамалық түзетулер енгізуді жоспарлап отыр. Оның ішінде сұранысқа ие өнімнің төрт түрінің орнына акцизделетін өнімнің екі түрін (автобензин және дизель отыны) шығару ұсынылады (автобензин, авиаотын және дизель отыны, жол битумы). Сондай-ақ, 2025 жылға қарай 25% және 2025 жылы сұранысқа ие өнімнің 45% орнына 2030 жылға қарай 40% мөлшерінде акцизделетін өнім шығару жоспарлануда.
"Бұл шағын МӨЗ-ді жоғары сапалы отын шығаруға кезең-кезеңімен көшуге ынталандырады. Ал бұл ішкі нарықты жанар-жағармайдың қосымша көлемімен қамтамасыз етуге мүмкіндік бермек", - деп сендірді министрлігінде.
