Күзде Қазақстан тағы да АИ-95 тапшылығына және бағаның одан әрі өсуіне тап болуы мүмкін. LS-ке мұндай болжамды сарапшы Олжас Байділдинов айтты.
LS тілшісімен сұхбаттасу барысында, ол Ресейдегі жанар-жағармайдың қымбаттауы Қазақстанның отын нарығына әсер етуі мүмкін деген пікір білдірді. "Байдильдинов. Нефть" бағдарламасы авторының айтуынша, көрші елде жаздан бастап бензин мен дизельдің ішкі нарығында тапшылық байқалады, бұл көтерме бағаның өсуіне әкелмек. Сарапшының айтуынша, бұған себеп қайта өңдеудің төмендеуіне және сыртқы нарыққа жеткізілім ішкі нарыққа қарағанда тиімдірек болуына байланысты.
"Біз индикативтік жоспарлар бойынша Ресейден 800-850 мың тонна дизель отынын, 300 мың тонна битумды, барлық маркалы 300 мың тоннаға жуық жанармай импорттайтын боламыз. Егер Ресей Федерациясында тапшылық өссе, бұл Қазақстанға әсер етеді. Соның ішінде күзде біздің елімізде АИ-95 тапшылығы, сондай-ақ, осы маркаға құнның өсуі күтіледі", – деп түсіндірді сарапшы.
Қазір қазақстандық жанар-жағармай нарығы 5 теңгеден төмен құлдырап бара жатқан тұрған рубльді құтқарып жатыр. (Ұлттық банктің мәліметінше, рубль үшін 4,56 теңге).
"Жанармай бағасы кез-келген жағдайда 30-40%-ға жоғары болады, бірақ құнның өсуі Ресей валютасының құлдырауымен орнында. Егер теңге рубльден кейін жүрсе және долларға қатысты әлсірей бастаса, жанар-жағармай осы факторға байланысты 2030 жылға дейін Шымкент мұнай өңдеу зауыты кеңейгенше қымбаттайды. Өйткені біз қазір өзімізді қажетті көлемде мұнай өнімдерімен қамтамасыз етпейміз", – деп болжады Байділдинов.
Ол тұтынудың өсуімен мұнай өңдеу саласы инвестициялар үшін тартымды емес екенін айтты, өйткені жанар-жағармай елде өзіндік құнынан арзан сатылады.
"Күзде біз бағаны теңестірудің тағы бір раундын көретін шығармыз", – деді сарапшы.
LS сұхбаттасушысы тәуелсіз мұнайшылар жаңа қауымдастық құрғанын және әділ баға белгілеуді сұрайтынын еске салды, өйткені қайта өңдеу саласы қазір тиімсіз және жаңа инвестициялар, соның ішінде барлау және т. б. үшін кіріс бөлігі жетіспейді.
"Ішкі нарық қазір үнемі өсіп келе жатқан тауарға айналуда. Біз бәріне құнның өсуі туралы ескертуіміз керек және туралау жүретін индикаторларды атауымыз керек. Мысалы, қазір АИ-92 құны литріне 250 теңге, дизель отыны- ауданда 350 теңге. Қазір ішкі және сыртқы тұтыну үшін бөлу есебінен бұл шамамен осындай. АИ-95 да қымбаттайды, өйткені ресейлік отын 300 теңгеден жоғары сатылады. Ал Атырау МӨЗ-нен оңтүстікке қарай осы жанар-жағармай маркасын тасымалдау қымбат. Шымкент мұнай өңдеу зауыты жыл соңына дейін АИ-95 өндірмейді. Осыған байланысты күзде біз мұнай өнімдерінің тапшылығына және бағаның одан әрі өсуіне тап болуымыз мүмкін", – деп түйіндеді ол.
Росстаттың мәліметі бойынша, 1-7 тамыз аралығында Ресейде автобензин орташа есеппен 0,6%-ға қымбаттады. Бұл ретте АИ-92 бағасы 0,63%-ға, литріне 49,75 рубльге дейін (шамамен 226,86 теңге), ал АИ- 95-0,65%-ға, литріне 53,32 рубльге дейін (шамамен 243,14 теңге) өсті.
Сонымен қатар, Қазақстанда АИ-92 құны литріне 205 теңге, дизель отыны – литріне 295 теңге (ішкі тұтыну) және шетелдік жүргізушілер үшін литріне 450 теңге деңгейінде тұр.
Энергетика министрлігінде АИ-95 жазғы тапшылығының жағдайы туралы түсініктеме берілді.
