Ішкі істер министрлігінде (ІІМ) алаяқтардың қазақстандықтарды жылжымайтын мүлік нарығында қалай алдап жүргені туралы мәлімент берілді, деп хабарлайды LS.
Министрліктің хабарлауынша, алаяқтар алдаудың ең көп таралған алты жағдайын пайдаланады. Бұл ретте тұрғын үй нарығында елеулі материалдық және моральдық залал келтіріледі.
Біріншісі – заңды тыйым салынған мүлікпен мәмілелер жасау. Бұл тергеу, сот немесе прокурорлық қамауға алу, құқықтарды тіркеуден бас тарту, отбасылық, мұрагерлік немесе тұрғын үй дауы, кепіл, кәмелетке толмағандардың құқықтарына нұқсан келтіру және т. б.
"Мұндай тұрғын үй сатып алушыларға жалған құжаттар арқылы немесе мүліктік құқықтарды ойдан шығарылған реттеу арқылы ұсынылады (тыйым салу немесе аталмыш тыйым салу сот арқылы алынады)", - деп түсіндірді ІІМ-де.
Екіншіден, алаяқтық ипотекалық несиені төлемегені үшін тәркіленген және банктер соттан тыс тәртіппен сатқан пәтерлерді сату кезінде орын алады. Мемлекеттік орган мұндай тұрғын үйді сауда-саттықта (аукциондарда) сату қажет екенін және процесс заңда белгіленген барлық кезеңдерді қатаң сақтауды талап ететінін түсіндірді. Белгіленген тәртіптен кез-келген ауытқу мұндай сатуды сот тәртібімен жарамсыз деп тануға негіз болып табылады. Нәтижесінде пәтер бұрынғы иесіне оралады, ал сатып алушының мұндай тұрғын үй үшін төлеген ақшасын қайтарып алуы екіталай.
Сонымен қатар, алаяқтар тұрғын үй мен жер учаскелерін, соның ішінде "мемлекеттік бағдарлама" деп аталатын жерді беруге көмектесуді ұсынады. Оларды мемлекеттік органдардың қызметкерлері ұсынады, сыйақы үшін жылжымайтын мүлікті жедел алуға көмектесуге уәде береді.
Төртіншіден, қылмыскерлер иелері үйде болмаған кезде басқа біреудің пәтерлерін жалға алады немесе сатады. Жылжымайтын мүлік иесінен жалға алынып, содан кейін сату туралы хабарландыру беріледі. Алаяқ өзін меншік иесі ретінде көрсетеді және сатып алушымен келіседі. Болашақта жалған ресімдеу немесе көбінесе бірнеше әлеуетті сатып алушылардан аванс ретінде ақша алады.
Сонымен қатар, алаяқтар шынайы немесе жалған сенімхаттарды пайдаланады. Қылмыскерлер пәтер иесінен кез-келген мәміле жасау немесе оны қолдан жасау құқығына жалпы сенімхат алады, содан кейін пәтерді иесінің қатысуынсыз сатып алу-сату шартын жасайды.
Түптеп келгенде, аванстық алаяқтық танымал болып тұр. Жәбірленушіге қысқа мерзімде өте тиімді мәміле жасау ұсынылады, олай болмаған жағдайда бұл тұрғын үй басқа сатып алушыға кетеді деп ынталандырады. "Депозит" алынғаннан кейін, мәміле қандай да бір сылтаумен бұзылады.
ІІМ-де алаяқтықтың осы түрінің алдын алу, тергеу және ашу бойынша жұмыстар жүргізіліп жатқанын түсіндірді. Сондай-ақ халыққа қызмет көрсету орталықтарында және басқа да ұйымдар арқылы түсіндіру жұмыстары жүргізілуде. Сондай-ақ, бір уақытта SMS жіберілді.
Өз кезегінде Қазақстан біріккен риэлторлар қауымдастығының президенті Александр Пак қара риэлторлар өз әркеттерін негізінен тұрғын үй қымбат тұратын ірі қалаларда (Алматы, Астана, Шымкент) жүргізетінін атап өтті. Олардың құрбандары, әдетте, кепіл мөлшерінен пәтердің толық құнына дейінгі соманы жоғалтады.
"Алаяқтардың қармағына түспеу үшін риэлторды біздің қауымдастықтың тізімінде бар-жоғын тексеруді ұсынамыз. Сондай-ақ, құжаттардың дұрыстығын тексеру қажет. Мұны электронды жүйелер арқылы жасауға болады. Бұл тұрғын үйге иелік ету құжаттары және жылжымайтын мүліктің техникалық паспорты. Сондай-ақ, пәтер құнының 1%-дан аспайтын бөлігін кепілге қалдыруды және тексерілген нотариустардан шарттар жасасуды ұсынамыз", - деп түсіндірді ол.
