Қазақстанда тұрғын үй бағасы арзандауды жалғастырады. LS-ке мұндай болжамды жылжымайтын мүлік федерациясының басшысы Ермек Мүсірепов айтты.
LS тілшісімен әңгімелесу барысында сарапшы жыл басынан бері елімізде бастапқы және қайталама нарықтағы тұрғын үй құнының ай сайынғы түзетуі 1-1,5% құрағанын түсіндірді. Қыркүйек айында бағалар жыл басымен салыстырғанда 10-15%-ға төмендеген.
"Бұл үрдіс тұрғын үй нарығындағы тоқырау жағдайында әрі қарай жалғасады. Жыл соңына қарай біз 15-20% төмендегенін көреміз", - деп түсіндірді Мүсірепов.
Федерация басшысы қазақстандықтар үшін тұрғын үй сатып алуға деген қызығушылықтың төмендеуі барлық қолжетімді ипотекалық құралдардың болмауына байланысты екенін еске салды. Сонымен қатар, құрылыс компаниялары, клиенттерді әртүрлі шарттармен және акциялармен тартуға тырысады. Мысалы, кейбір жаңа тұрғынүй кешендерін 100% төлеммен 12%-ға дейін жеңілдік және белгілі бір мерзімге пайызсыз төлеу ұсынылады.
Дегенмен, сарапшы атап өткендей, ірі құрылыс компанияларының белсенділігінің төмендеуіне байланысты жобаларды одан әрі іске асыруда проблемалар туындауда. Оның ішінде пайдалануға беру мерзімдері бірнеше рет ауысады, соның салдарынан үлескерлер өз жаңа үйлеріне уақытында кіре алмайды.
"Жабылу алдында 100% дерлік несиелендірілген кәсіпорындар тұр. Мемлекеттік тапсырыстар бойынша жұмыс істейтіндерде де проблемалар бар. Бұл кәсіпорындардағы проблемалар қаржылық сипатта болады, оған жылжымайтын мүлікті нашар сату, сондай-ақ, нарықтық объектілерді салу проблемалары жүктеледі", - деп түсіндірді Мүсірепов.
Оның болжамды есептеулеріне сәйкес, құрылыс компанияларының шамамен 10%-ы тұрғын үй нарығын жандандыратын ипотекалық өнім пайда болғанға дейін жұмысын тоқтатты.
Сонымен бірге, LS сұхбаттасушысы коммерциялық сегменттегі қолжетімді ипотека жақын арада пайда болатынына күмән тудырды.
"Банктер қайта қаржыландырудың жоғары мөлшерлемесіне байланысты арзан несие қаражатын бере алмайды. Бұл ретте банктердегі пайыз 2000-шы жылдары құрылыс басталғаннан бері бір деңгейде қалды-22-35%. Тұтынушы үшін мұндай ұсыныс тым қымбат. Сондықтан тұрғын үй нарығы мемлекеттің қолдауынсыз жандана алмайды", - деді Мүсірепов.
Ол ұқсас "7-20-25" бағдарламасы сатып алуға ықпал ете алатынын атап өтті. Сарапшының айтуынша, бағаның алыпсатарлық өсуіне жол бермеу үшін бағдарламаның шарттарын мұқият пысықтау қажет. Мысалы, шаршы метрдің құнына шектеулер енгізу секілді.
"Өткен тәжірибеге сүйене отырып жұмыс істеуге болады. Қазір мемлекеттік бағдарламалар бар болса да, олар бойынша қазақстандықтардың басым көпшілігі өтпейді. Сондай-ақ, барлық субсидиялау бағдарламалары Отбасы банкі арқылы жүзеге асырылады. Нарықты жандандыру үшін бағдарламаны кең форматта енгізуге болатын еді. Бұдан басқа, үш мегаполисті ғана емес, Қазақстанның барлық қалаларын дамыту қажет. Өңірлерде қолжетімді пәтерлерді ұсынудың кең бағдарламасы керек. Сонда республикалық маңызы бар қалаларға көші-қонды азайтуға болады", - деп қорытындылады Мүсірепов.
Бұған дейін, LS редакциясы Қазақстанда жаңа тұрғын үй мен жалға алу бағасы өскенін, ал қайталама тұрғын үйге – төмендеп бара жатқанын хабарлаған болатын.
