Рубльдің одан әрі әлсіреуі Қазақстан арқылы кері экспорт көлемінің төмендеуіне әкеледі. LS-ке мұндай пікірді тәуелсіз экономист Александр Юрин айтты.
Атап айтқанда, Юрин ресейлік тауар өндірушілердің Қазақстанда болуы Ресей валютасының арзандауына байланысты өсуі мүмкін деп күтеді.
"Ресей Федерациясы тауарларының қазақстандық нарықтағы кең өкілдігін ескере отырып, рубльдің әлсіреуі және жалпы ресейлік тауарларға бағаның төмендеуі тұтынушылық инфляция динамикасына оң әсер етеді. Бұл ретте ресейлік тауарлар қазақстандық нарықтан басқа елдерде өндірілген тауарларды ішінара ығыстыра бастауы мүмкін", - деп атап өтті ол.
Экономист Ресейге қазақстандық экспорт көлемінің төмендеуін болжап отыр. Оның айтуынша, бұл жағдай әлсіз рубль аясында ресейлік тұтынушылар арасында шетелдік өнімдерге төлем қабілеттілігінің төмендеуі нәтижесінде туындауы мүмкін.
Юрин өткен жылы Ресейге қарсы санкциялар Қазақстаннан Ресейге тауарлардың кері экспортына әсер еткенін еске салды. Мысал ретінде ол "Автокөліктер, жабдықтар, көлік құралдары, аспаптар мен аппараттар" тобы бойынша сыртқы сауда статистикасының деректерін келтірді. Мәселен, 2021 жылы көрсеткіш 4 471,4 млн-нан 2022 жылы 2,3 млрд-қа дейін өсті. Осылайша, олардың Ресейге қазақстандық экспорт құрылымындағы үлес салмағы 6,7%-дан 24,9%-ға дейін ұлғайды.
"Өткен жылы теңгеге қатысты рубльдің күшеюі теориялық тұрғыдан қазақстандық өндірушілерге бәсекелестік артықшылық беруі тиіс еді, алайда отандық тауарлар ҚР мен РФ өндірушілерінің әртүрлі нарықтық тауарлар бойынша ажырауына байланысты ішкі нарықта ресейлік өнімдерді ығыстырмады. Сол сияқты, рубльдің қатты әлсіреуі де оның қазіргі жағдайындағы Қазақстан өнеркәсібі үшін маңызды проблемаға айналмайды деп болжауға болады", - деп есептейді ол.
Сонымен қатар, LS сұхбаттасушысы кейбір кәсіпорындар белгілі бір зиян келтіруі мүмкін екенін жоққа шығармайды. Бұл трансшекаралық өндірістік тізбектерге қатысатын компаниялар және азық-түлік өндірісі сияқты ішкі нарыққа бағытталған жекелеген салаларға қатысты.
Бұған дейін, Amanat партиясының хатшысы Эльдар Жұмағазиев ресейлік тауарлар импортының өсуі сөз қозғаған болатын. Ол мұны осы өнімді өткізудің сыртқы нарықтарының тарылуымен, сондай-ақ, рубль бағамының теңгеге қатысты төмендеуімен байланыстырады. Өз кезегінде Қазақстан өндірушілері астықтың арзан импорты бойынша алаңдаушылық білдірді. Олар Ресей бидайын әкелуге бірқатар шектеулер енгізуді ұсынады.
Сарапшылардың пікірінше, бір жылдан кейін RUB/KZT жұбы бойынша бағам рубль үшін 5,2 теңге деңгейінде күтіледі. Сонымен қатар, жақын арада рубль бағамына сауда балансының нашарлауы, Ресей федералдық бюджетінің тапшылығы сондай-ақ, ресейлік компаниялардан резидент еместердің шығуы әсер етуі мүмкін.
Айта кетейік, KASE сауда-саттығының қорытындысы бойынша 14 тамызда RUB/KZT жұбының орташа алынған бағамы 4,46 теңгені құрады.
