Қазақстанда жыл сайын тұрғын үй сатып алуға деген қызығушылық үшінші ай қатарынан азайып келеді. Жылжымайтын мүлік федерациясының басшысы Ермек Мүсірепов LS-ке тоқыраудың жылжымайтын мүлік нарығына қалай әсер ететіндігі туралы пікір білдірді.
Наурыз айында үйді сатып алу-сату мәмілелерінің саны өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 64,2%-ға төмендеді, ақпан айында бұл көрсеткіш 48,2%-ы, қаңтарда – 27,7%-ы құрады. Осылайша, теріс динамиканың өсуі байқалады.
Бұл ретте бір айда қайталама тұрғын үйдің бағасы бір шаршы метр үшін 0,7%-ға 513,5 мың теңгеге дейін төмендеді, ал жаңа тұрғын үйге бір шаршы метр үшін 1,2%-ға 489,2 мың теңгеге дейін қымбаттады.
Осыған байланысты Мүсірепов тоқырау қолжетімді ипотекалық бағдарламалардың азаюымен байланысты екенін айтты.
"Бүгінгі таңда бастапқы және қайталама тұрғын үй сатып алуға несие беруде үлкен проблема бар. Банктердегі берілетін ипотеканың жоғары пайыздық мөлшерлемелері қолжетімді емес. Әрбір қазақстандық нарықта ұсынылған шарттарға қол жеткізе алмайды. Нәтижесінде құрылыс салушыларда сатылым тоқтап тұр", - деп түсіндірді ол.
Мүсірепов Қазақстанда "7-20-25" ипотекалық бағдарламасы шектеліп, бағаның өсуіне түрткі болғанын айтты. Нәтижесінде, тұрғын үй сатып алғысы келетіндер түнде банктерден кезек алуда, бірақ сұраныс әлі де қанағаттандырылмай тұр.
"Бағдарлама пәтерлердің қымбаттауына әсер етті деген ой дұрыс емес. Оған басқа да факторлар бар. Мәселен, зейнетақы профицитін тұрғын үй жағдайларын жақсартуға шығару бағдарламасы күшті серпін берді, сондай-ақ 2020 жылдан бастап, оның ішінде импорттық өнімдерге бағаның күрт өсуі әсер етті. Құрылыс компанияларының негізсіз алыпсатарлық жасаған сәттері де болды. Бірақ мұның бәрі негізінен қолжетімді ипотека үшін болған жоқ. Бұл сізге баспана сатып алуға және сұраныс жасауға мүмкіндік береді. Әрине оның да әсері бар шығар, бірақ шамалы", - деп түсіндірді нарық қатысушысы.
Ол тұрғын үй нарығындағы тоқырау қазақстандықтарға қолжетімді ипотекалық өнім пайда болғанға дейін жалғасады деп болжады. Соның нәтижесінде, кейбір құрылыс компаниялары жабылуы мүмкін, әсіресе нүктелі құрылыспен айналысатындар.
Сарапшының айтуынша, көптеген құрылыс компаниялары сатып алуды ынталандыру үшін шаршы метрді сату құнын төмендетті, промо-акциялар өткізіп, әртүрлі нұсқаларды ұсына бастады. Соның ішінде пәтерлерді алғашқы жарнасыз бөліп төлеу арқылы сатып алу. Мүсірепов осы фонда бастапқы тұрғын үй нарығында бағаның біршама төмендеуін күтуге болады деп айтты, бірақ әзірге оның қаншалықты екенін болжау қиын, өйткені бәрі тоқырау кезеңіне байланысты.
Бұған дейін, сарапшылар LS-ке кезекті жеңілдікті ипотеканың пайда болуы қазақстандықтар үшін баспананы одан да қолжетімсіз болуына алып келеді деген пікір білдірген болатын.
