Қазақстанда бензин бағасы тағы да өседі. LS-ке берген сұхбатында экономист Сергей Смирнов бұған ықпал ететін негізгі себептерді айтты.
Оның сөзінше, бензин өндіруге арналған катализаторларды қоса алғанда, мұнай өңдеу зауыттарының импорттық құрамдас бөлігі баға белгілеуге айтарлықтай әсер етеді.
"Доллар бағамына байланысты материалдарға арналған шығындар өседі, бұл бағаның өсуіне әкеледі", - деді ол.
Сондай-ақ, Смирнов 2025 жылға қарай ЕАЭО-да бірыңғай энергия нарығы жұмыс істейтінін атап өтті. Осы уақытқа дейін одаққа мүше елдердегі жанар- жағармай (ЖЖМ) бағасын салыстыру қажет.
"Құны біздікіне емес, Ресейге теңестірілетіні анық. Сондықтан Қазақстанда бірден емес, бағаны баяу көтеретін болады. Себебі қаңтар айында биржалық саудаға ауысып, газ күрт қымбаттаған кезде газ жағдайы туындауы мүмкін. Өсім біртіндеп болады", - деп түсіндірді Смирнов.
Ол қазақстандық ЖЖМ арзандығына байланысты оны контрабандамен шетелге шығаратынын еске салды. Бұл тек автокөлікпен ғана емес, сонымен қатар теміржол арқылы сынған артикулы бар цистерналардың көмегімен де жасалады.
"Ағым болмас үшін, бағаны теңестіруге тура келеді. Бағалар бірдей болған кезде экспорттауға ынталандыру жоғалады", - деді Смирнов.
Сарапшы бұл мәселеде халықтың табысын арттыру қажет екенін түсіндірді.
"Жанар-жағармай бағасымен бір мезгілде қазақстандықтардың өмірін жақсарту қажет. Себебі бағаның өсетiнi сөзсіз. Оның құнын ұстап тұру үшін ішкі нарыққа мұнай жеткізу үшін қосылған құн салығы (ҚҚС) қайтаруға болады. Оның орнына қара алтын экспортына қосылған құн салығын қайтаруды алып тастауға болады", - деп ұсынды Смирнов.
Сонымен бірге, ол энергетика министрлігінің нарықты өнімді емес делдалдардан тазарту арқылы бағаны төмендету әрекеттеріне күмәнмен қарады.
"Үкімет 30 жылдан бері делдалдардан арылуға тырысып келеді. Мемлекет шаралар қабылдағанмен, делдалдардың саны азаятын емес", - деді сарапшы.
Сонымен қатар, Global Petrol Prices деректері бойынша Қазақстанда бензин литріне орташа есеппен $0,465 (214,3 теңге). Ресейде бұл көрсеткіш екі еседен астам жоғары – литріне $0,931 (429,1 теңге). Қырғызстанда – литріне $0,83 (382,6 теңге), Беларусьте – литріне $0,723 (333,3 теңге).
Естеріңізге сала кетейік, бұған дейін энергетика министрлігінде АИ-92 және АИ-93 маркалы бензиннің бөлшек сауда бағаларын 2025 жылға дейін кезең-кезеңімен көтеруді ұсынған болатын. Оларға өңірге байланысты 182-187 теңге құны белгіленген.
*$1 үшін 460,95 теңге бағамы бойынша.
