Қазақстан суперпрезиденттік басқару нысанынан күшті парламенттері бар президенттік республикаға көшеді. Бұл туралы мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев мәлімдеді, деп хабарлайды LS.
Ол президенттің өкілеттіктерін едәуір қысқартуға ниетті.
"Бізге Қазақстан дамуының саяси моделін қайта құру бойынша сындарлы қадамдар қажет. Бұл, ең алдымен, суперпрезиденттік басқару формасынан күшті парламенті бар президенттік республикаға түпкілікті көшу туралы. Мұндай жүйе билік институттарының оңтайлы теңгерімін қамтамасыз етеді және елдің тұрақты дамуына ықпал етеді", - деді Тоқаев.
Оның айтуынша, бүгінде барлығы президентке жақын, бұл дұрыс емес. Сондықтан мұндай тәжірибеден біртіндеп кету керек. Оның ішінде президенттің туыстары үшін бірқатар тыйымдар енгізіледі.
"Мемлекет басшысы барлық азаматтар үшін мүмкіндіктер теңдігінің мызғымас кепілі болуға тиіс. Сондықтан президенттің жақын туыстары үшін квазимемлекеттік сектордағы саяси мемлекеттік қызметшілер мен басшылар лауазымдарына орналасуға заңнамалық тыйым салынады", - деп түсіндірді ол.
Сондай-ақ, Тоқаев президенттің өз өкілеттігі кезеңінде партияға мүшелігін тоқтату міндетін заңнамалық түрде ресімдеуді ұсынды. Ол бір жыл ішінде Amanat партиясынан шығатынын еске салды.
Онымен бірге әкімдер мен олардың орынбасарлары, сондай-ақ, есеп комитеті мен Конституциялық кеңестің төрағалары партия филиалдарында қызмет атқара алмайды.
"Мемлекет басшысының облыстар, республикалық маңызы бар қалалар әкімдері актілерінің күшін жоюға немесе қолданылуын тоқтата тұруға құқығы бар. Бұл норма "қолмен басқарудың" артық тәжірибесін орнықтыруға ықпал етеді және жергілікті атқарушы органдардың дербестігін төмендетеді. Сонымен қатар, қазір президент аудан, тіпті ауыл әкімдерін қызметінен алып тастауға құқылы. Мұндай заңнамалық ережелерді жою керек", - деді ол.
Сондай-ақ, мемлекет басшысының айтуынша, президенттің облыстар мен республикалық маңызы бар қалалар әкімдері қызметіне кемінде екі кандидатура енгізу құқығын регламенттейтін заңнамаға түзетулер енгізу қажет. Осылайша, президент мәслихаттардағы қарау нәтижелерін ескере отырып, облыстар мен республикалық маңызы бар қалалардың әкімдерін тағайындайтын болады.
Тоқаев шамадан тыс президенттік өкілеттіктерден бас тарту елдегі саяси жаңғыртуды қамтамасыз ететінін түсіндірді. Ұсынылып отырған бастамалар "ойын ережелерін" түбегейлі өзгертеді және біздің қоғамымызды одан әрі демократияландырудың берік іргетасын қалыптастырады"
"Қайғылы қаңтардың" маңызды сабағы-мемлекеттегі ең жоғары лауазымды тұлғаның қолындағы өкілеттіктердің шоғырлануы оған жақын адамдар мен қаржы-олигархиялық топтардың әсерін негізсіз күшейтеді. Олар мемлекетті жеке меншік ретінде қабылдайды", - деді ол.
