Президент Қасым-Жомарт Тоқаев ел ішіндегі көші-қон процестерін бақылауға алуды тапсырды, деп хабарлайды LS.
Мемлекет басшысының айтуынша, жекелеген моноқалалар халқының қысқаруын тоқтату мүмкін емес. Мұндай қалаларда тасталған пәтерлер мен үйлер бар. Бұл ретте объектілер мен коммуналдық желілерді ұстауға арналған шығыстар бұрынғы деңгейде сақталып отыр, деп атап өтті Тоқаев.
"Сондықтан көші-қон процестерін ел ішінде де, моноқалалардың өзінде де бақылауға алу маңызды. Біз жекелеген моноқалалар әлеуетінің толық сарқылуын күтіп, содан кейін ғана азаматтарды қоныстандыру мәселелерімен айналыса алмаймыз. Даму әлеуеті төмен шалғай моноқалалардың тұрғындарын облысішілік және өңіраралық көшіру бойынша ынталандыру шаралары қажет", - деп түсіндірді президент Екібастұздағы моноқалаларды дамыту мәселелері жөніндегі кеңес барысында.
Ол үкіметке өңірлерді дамыту жөніндегі ұлттық жоба аясында даму әлеуеті төмен моноқалаларды дамушы өңірлер қатарына қосуды қарастыруды тапсырды.
"Бұл азаматтардың мамандарға мұқтаж, болашағы зор, өсіп келе жатқан қалаларға ерікті түрде қоныс аударуын ынталандырады. Біз өнеркәсіптік моноқалалардың көптеген тұрғындарының сұранысқа ие жұмысшылар мен инженерлік кәсіптерде біліктілігі мен тәжірибесі бар екенін жақсы білеміз", - деді Тоқаев.
Ол моноқалаларды олардың әлеуеті негізінде үш топқа бөлуді дұрыс деп санайды.
"Бұл мәселеде барынша прагматикалық болу керек. Үкімет облыстар мен моноқалалардың әкімдіктерімен бірлесіп, барлық моноқалалар бойынша тиісті талдау әзірленуі тиіс. Ол әзірленіп жатқан аумақтық даму жоспары мен өңірлерді дамыту жоспарын ескергені абзал. Жұмысты 2022 жылдың 1 наурызына дейін аяқтау қажет", - деп тапсырды Тоқаев.
Ал шалғайдағы ірі моноқалалар үшін олардың елдің басқа өңірлерімен стратегиялық көліктік байланысын қамтамасыз ету керек деді мемлекет басшысы.
"Мен 2023 жылы Нұр-Сұлтан – Алматы жолын қайта жаңғыртуды аяқтауды тапсырдым, бұл Балқаш қаласының әлеуетін айтарлықтай арттырады", - деді президент.
Оның айтуынша, моноқалаларға халықтың облыс орталықтарына және басқа қалаларға кетуі тән. Тоқаев 1999 жылдан бастап моноқалалардағы халық 3 млн-нан 1,5 млн адамға дейін екі есеге төмендегенін айтты. Негізінен экономикалық белсенді халық, әсіресе жастар көшіп келуде.
"Моноқалалардың инженерлік инфрақұрылымы күйзеліске ұшырайды. Су құбыры мен кәріз желілерінің тозуы орта есеппен 61%-ды құрайды, ал Арқалық, Балқаш, Шахтинск, Теміртау қалаларында 90%-ға дейін жетеді", - деп атап өтті Тоқаев.
Бұл ретте жылу желілері мен электр беру желілерінің тозуы орта есеппен 55%-ды, ал жекелеген моноқалаларда 85%-ға жетеді. Автомобиль жолдарының 40%-ы қанағаттанарлықсыз жағдайда.
Тоқаев атап өткендей, халықтың жұмыспен қамтылуының қала құраушы кәсіпорындардың перспективаларына тәуелділігі жоғары. Тек 2019 жылдан 2020 жылға дейін мұндай өндірістерде жұмыс істейтіндердің саны шамамен 5%-ға азайған.
"Еліміздің 27 моноқаласының әрқайсысының тұрақты экономикалық өсуден бастап терең тұралауға дейінгі даму перспективалары бар. Олардың кейбіреулері нарыққа бейімделіп, экономикаларын әртараптандырды. Түркістанға облыс орталығы мәртебесін бергеннен кейін Кентау екінші рет тыныс алды. Екібастұз экономикасын әртараптандыру үдерісі жалғасуда. Электр энергиясының профициті қаланың өңдеу және қызмет көрсету секторларына ірі инвестициялар тартуға мүмкіндік береді", - деді Тоқаев.
