Кәсіпкерлерге кейінге қалдыруды емес, бірқатар салықтарды төлеуден толық босатуды ұсыну қажет. LS сарапшылары әңгіме барысында Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстандағы бизнесті қолдау жөніндегі тапсырмаларына түсініктеме берді. Сондай-ақ, олар елімізде тағы қандай шаралар қабылдау керектігімен бөлісті.
"Атамекен" ҰКП басқарма төрағасының орынбасары Шыңғыс Темірдің пікірінше, бірінші кезекте еңбекақы төлеу қорынан төленетін төлемдерден босатылғанын атап өткен жөн.
Өткен жылы бұл шара 29 салаға қолданылған еді. Енді салалар қатарын кеңейту қажет. Сарапшының айтуынша, ресми түрде жұмыс істеуге рұқсат етілген, бірақ оған мүмкіндігі жоқ адамдарды қосу керек.
"Бірінші кезекте қоғамдық тамақтану, вокзалдарда, әуежайларда орналасқан қызмет көрсету, жол бойындағы сервис қызметтері туралы сөз болып отыр. Шын мәнінде, вокзалдар мен әуежайлар жолаушылар тасымалы үшін біраз уақытқа жабылды. Бұл нысандарға жұмыс істеудің қажеті жоқ еді. Аталмыш жағдай мектеп асханаларына, ауруханалардағы дәріханалар мен асханаларға, пайдаланушылардың кең ауқымы үшін жабық нысандардағы басқа дүкендерге де қатысты", - деді Темір.
ЕТҚ төлемдерінен басқа, КТС төлеу бойынша кейінге қалдыруды ұсынуға және ҚҚС қайтару рәсімін жеделдетуге болады, деп қосты сарапшы LS-ке берген сұхбатында. Сонымен қатар, ол жұмыс істей алмайтын салалар үшін көлік пен жылжымайтын мүлікке салынатын салық жөнінде сөз қозғады.
"Бұл айтарлықтай шектеулері бар тасымалдар. Тиісінше, олар көлік салығын төлеуден босатылуы немесе оны төлеуді кейінге қалдыруы керек. Қызметі айтарлықтай шектелген немесе толығымен жабылған объектілер бойынша мүлік салығы үшін де", - деп түсіндірді Темір.
Кейінге қалдыру осы салықтарды кешірек уақытта төлеуді білдіретіндіктен, ҰКП басшысының орынбасары одан босатуды талап етеді.
Президенттің басқа тапсырмасы – несиелерді кейінге қалдыру туралы айтатын болсақ, Темір бір нюансты атап өтті.
"Ұсыныс, әрине, жаман емес, бірақ егжей-тегжейлі қаралатын мәселе. Көптеген кәсіпкерлер өткен жылы бұл кейінге қалдыруды қолданғаннан кейін және мерзім жақындаған кезде ай сайынғы төлем мөлшері артты деп шағымданды, бұл, әрине, дұрыс емес. Сондықтан біз ай сайынғы төлем сомасы өсіп кетпеуі үшін кейінге қалдырылған кезде төлем кестесін ұзартуды ұсынамыз. Кейінге қалдыру кезеңінде осы қарыздар бойынша пайыздар да қосылмауы үшін", - деп пікір білдірді сарапшы.
Оның айтуынша, кәсіпкерлер бизнес қажеттіліктері үшін тұтынушылық несие алған жағдайлар болған. Осыған байланысты олар кейінге қалдыру бойынша көмек алған жоқ. Егер қарыз алушы қаражаттың кәсіпкерлікте пайдаланылғанын дәлелдей алса, Темір осы несие түрі бойынша да осы шараны ұсынуды алға тартты.
"Сонымен қатар, біз шектеулердің салдарынан өз жұмыс орнын ала алмайтын, бос тұрып қалуға мәжбүр қызметкерлер үшін демалысқа жіберілген әлеуметтік төлемдер мүмкіндігін енгізуді ұсындық", - деп жалғастырды "Атамекен" басшысының орынбасары.
Пандемия кезіндегі кәсіпкерлерді қолдаудың басқа шараларының ішінде сарапшы коммуналдық төлемдер мен жалдау шығындарын өтеу туралы да айтты. Сондай-ақ, кәсіпкерлерге түсінушілікпен қараған жалға берушілерге де көмек. Бұдан басқа, карантинді бұзғанғандарға айыппұлдарды азайту және мониторингтік топтардың жұмысын ретке келтіру ұсынылады.
Темір, Тоқаевтың салықшылар тарапынан қысым көрсету шараларын тоқтата тұру туралы тапсырмасы туралы да айтты. Сарапшының айтуынша, жоғары тұрған құрылымдардың тиісті жарлықтарынсыз фискалдық органдар әлсіз.
"Салық қызметкерлерінің белгілі бір міндеттері бар. Егер үкіметтен өз міндеттемелерін орындамайтын салық төлеушілерге қысым көрсету тетіктерін қолданбауға мүмкіндік беретін қандай да бір құжат түспесе, онда олар өздері оларға қолдау білдіре алады. Олардың автоматты түрде бұғаттай алатын ақпараттық жүйесі бар. Сондықтан, мемлекеттік кіріс департаменттері айыппұлдарды қолданбай-ақ, талап-арыз, хабарлама беріп, қарыздарын өтемін азайту үшін барлық қажетті шаралар қолдануларды қолдану керек", - деді Темір.
Сонымен қатар, Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл Рустам Жүрсінов ҰКП-ның бизнесті қолдаудың барынша талап етілетін шаралары туралы деректерін келтірді. Бұл еңбекақы төлеу қорынан, КТС, ҚҚС, мүлік, көлік құралы және жер салықтарынан төлемдер бойынша кейінге қалдыру.
Жүрсіновтың пікірінше, кейінге қалдырылған салықтар мен жарналар сомасын төлеуге неғұрлым көп уақыт берілсе, соғұрлым жақсы болады.
"Бизнеске кейінге қалдырылған соманы бір рет емес, белгілі бір уақыт ішінде тең бөліп төлеуге мүмкіндік беру керек. Бізге бизнестің әр түріне жеке көзқарас қажет. Әрине, бұл мәселеде ең көп зардап шеккен салалардағы ШОБ-қа артықшылық беру керек. Кәсіпкерлер кейінге қалдырылған салықтарды төлеу керек екенін жақсы түсінеді. Қарызды созу олардың мүддесіне кірмейді", - деп атап өтті Жүрсінов.
Сарапшы, Тоқаевтың салық қызметкерлері тарапынан мәжбүрлеу шараларын тоқтата тұру туралы тапсырмасын да қолдады.
"Халықтың сатып алу қабілетінің төмендеуімен кәсіпкерлік қызметтен түскен табыс та төмендеді. Осы қиын кезеңде бизнесті қолдау орынды деп санаймын. Салықтық және кедендік берешекті мәжбүрлеп өндіріп алуды тоқтата тұру – бұл жақсы қолдау. Олсыз да қиыншылыққа тап болған бизнесті тығырыққа тіреу керек емес. Бұл қолдаудың тиімділігі айқын. Пандемия қанша уақытқа созылатынын ешкім білмейді. Сондықтан бұл шараның қаншалықты қажет екенін айту қиын" - деп есептейді Жүрсінов.
Сондай-ақ, сарапшы ҰКП деректерін де келтірді, оған сәйкес 2020 жылғы 1 наурыздан бастап 2021 жылғы 1 наурызға дейін елде 174 853 ЖК және 28 373 заңды тұлға жабылған.
