Қазақстанда бюджет ақшасын пайдалану кезінде нәтижелерге қол жеткізбегені үшін шенеуніктердің жауапкершілігін енгізуді ұсынды, деп хабарлайды LS.
Есеп комитетінің төрайымы Наталья Годунова осындай мәлімдеме жасады.
"Бұл норма мемлекеттік шығыстардың әлеуметтік-экономикалық әсері әдістемесінің жобасы шеңберінде көзделген. Ол бойынша жұмыс аяқталып, жақында қаржы министрлігімен бекітілмек. Келесі қадам- жауапкершілікті енгізу. Біздің ойымызша, қылмыстық немесе әкімшілік құқық бұзушылық белгілері жоқ бюджет қаражатын және мемлекет активтерін пайдалану кезінде қаржылық қылмыстарды жасауды мемлекеттік қызметке кір келтіретін тәртіптік теріс қылықтарға теңестіру дұрыс болар еді", - деп мәлімдеді ол.
Годунова бұзушылықтар қатарының тiзiмiнде атап шықты: орындалмаған жұмыстар, қызметтер немесе жеткізілмеген тауарлар үшін ақы төлеу кіреді. Сондай-ақ, мақсатты емес пайдалану, тауарлық-материалдық құндылықтар мен қаражаттың жетіспеушілігі, дебиторлық берешекті негізсіз есептен шығару.
Сонымен қатар, ведомство бюджет кодексіне және Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексне түзетулер енгізу бойынша әзірлеме жүргізуде, деп жалғастырды ол. Әңгіме мемлекеттік қаражатты тиімсіз жоспарлағаны және пайдаланғаны үшін мемлекеттік органдардың бірінші басшылары мен квазимемлекеттік сектор субъектілеріне әкімшілік жауапкершілік белгілеу туралы болып отыр.
"Бюджет кодексінде бұл норма бекітілген, бірақ әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексте бес анықтаманың екеуі ғана қарастырылған. Біріншісі – тиісті құжаттамасыз бюджетті жоспарлау. Ал екіншісі-белгіленген нормативтерден асып кеткені үшін", - деп нақтылады комитет басшысы.
Оның айтуынша, сенатта заң жобасы қаралуда, оған тиісті бюджеттік бағдарламалар балансында жоқ объектілер мен пайдалануға берілмегендерiне арналған жауапкершілікті бекіту бойынша тағы екі дефиниция енгізілген. Оларды осы сессияда қабылдау жоспарланып отыр.
"Бұл заңнамалық нормалар мемлекеттік аудит қызметі үшін жақсы база құруға, әрбір бюджеттік теңгені пайдалану нәтижесі үшін қатаң сұрауға және сол арқылы мемлекеттік шығындардың тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді", - деп есептейді ол.
Жалпы, ведомствоның мәліметінше, 2021 жылы мемлекеттік ресурстарды тиімсіз пайдаланудың 413 млрд теңгесі анықталған.
"Бұдан басқа, ұлттық жобаларды нақты қаржы мүмкіндіктеріне қарай түзету орынды. Біздің білуімізше, үкімет оларды пысықтауға кірісті. Ұлттық жобалардың іс-шараларын іске асыру бизнес пен халыққа көзделген шаралар мүмкіндігінше тезірек жетуі үшін қысқа мерзімде жүргізілуі тиіс", - деп ұсынды Годунова.
Типтік шешімдерден басқа, әлеуметтік және әкімшілік нысандарды салу кезінде ел аумағын аймақтарға бөлу және 1 шаршы метр үшін құн лимитін белгілеу ұсынылады, деп жалғастырды ол.
"Бұл сол ақшаға айтарлықтай көп қаражат салуға мүмкіндік береді", - деп есептейді есеп комитетінің басшысы.
Ол өткен жылдың күзінен бастап үкімет басым бюджеттік қаржыландырумен қамтамасыз ету жоспарланған 10 ұлттық жобаны іске асыруға кіріскенін айтты.
"Өкінішке орай, олар жүзеге асқан жоқ жоқ, 43%-дан астамы толық қаржыландырылмаған. Ал ең маңызды міндеттерді тиімді шешу үшін толық көлемде қаржыландыру қажет. Сондықтан ұлттық жобаларды нақты қаржылық мүмкіндіктерге қарай түзеткен жөн", - деп түсіндірді ведомство басшысы.
Годунова көлемі өте маңызды бизнесті мемлекеттік қолдау туралы да айтты.
"Тек салықтық жеңілдіктер мен преференцияларды біз жылына шамамен 4,5 трлн теңгеге 277-ге береміз. Алайда олардың тиімділігі үшін талдау қажет. Мысалы, жеңілдікті несиелеудің орнына екінші деңгейдегі банктердің мөлшерлемесін, оның ішінде ұзақ мерзімді несиелер бойынша субсидиялаған орынды болуы мүмкін. Бұл өндірістік секторды мемлекеттік қолдаумен қамтуды шамамен бес есеге арттыруға мүмкіндік береді", - деді Годунова.
Ол сондай-ақ, Ұлттық қор қаражатын пайдалану мәселелеріне түсініктеме берді.
"2019-2020 жылдарды айтпағанда, 2015 жылдан бастап Ұлттық қор белсенді тұтыну сатысында тұр. Шынында, пандемияға байланысты дағдарысқа қарсы шараларды қаржыландыру қажет болды. Алайда, 2021 жылы жағдай айтарлықтай жақсарды. Бірақ, президенттің республикалық бюджет Ұлттық қор қаражатына сүйенбеуі керек деген тапсырмасына қарамастан, 2021 жылы 4,5 трлн теңге жұмсалды, ал түсімдер 4,3 трлн теңгені құрады", - деді комитет басшысы.
Ол заңнамаға сәйкес, трансферттерді бөлу тұжырымдамада көзделген бағыттарға қамтамасыз етілiп, ал 30% төмендетілмейтін қалдық қол сұғылмайтын болуы тиіс екенін еске салды.
Бұған дейін, Годунова мемлекеттік бюджетті тек бір жылға жоспарлауға қайта көшуді ұсынды.
Естеріңізге сала кетейік, есеп комитеті бюджеттің терең пысықтаусыз бекітілуіне назар аударып, оның кейін қайта нақтылануына әкелетiнiн айтты.
